Termin „łańcuch dostaw” zaczął być używany w połowie lat dziewięćdziesiątych, gdy globalne warunki gospodarcze radykalnie się zmieniły, ułatwiając rozwój handlu międzynarodowego. Zbiegło się to również z szybkim rozwojem technologii internetowych i telekomunikacyjnych. Zamiast starych, pionowo zintegrowanych modeli biznesowych (w których jeden producent prowadzi większość działań), międzynarodowe łańcuchy dostaw z wykorzystaniem wyspecjalizowanych dostawców doprowadziły do obniżenia kosztów produkcji i usług, poprawy jakości i lepszych cen.

Jednakże, podczas pandemii łańcuchy dostaw, które wcześniej uważano za godne zaufania, okazały się kruche. Wiara w globalizację jest obecnie kwestionowana. W rezultacie poleganie na imporcie i zagranicznych dostawcach jest postrzegane jako ryzykowne. Doprowadziło to do zmiany myślenia, prowadzącej w kierunku koncepcji suwerenność łańcucha dostaw.

Czym jest suwerenność łańcucha dostaw?

Suwerenność łańcucha dostaw to zdolność firmy do utrzymania kontroli nad swoim łańcuchem dostaw oraz zminimalizowanie zależności od dostawców zewnętrznych. Obejmuje gwarancję tego, że krytyczne z punktu widzenia funkcjonowania firmy procesy, takie jak pozyskiwanie surowców, produkcja i kanały dystrybucji, są zarządzane wewnętrznie lub przy użyciu zaufanych partnerów.

Zwiększając suwerenność łańcucha dostaw, firmy zachowują większą kontrolę nad realizowanymi przez siebie procesami, co zmniejsza ryzyko zakłóceń, poprawia efektywność operacyjną, chroni własność intelektualną i zapewnia większą elastyczność w reagowaniu na zmieniające się warunki rynkowe i wymagania klientów.

Jakie są wyzwania w zakresie suwerenności łańcucha dostaw dla producentów?

Jednak suwerenność łańcucha dostaw nie jest łatwa do osiągnięcia, zwłaszcza w przypadku dużych i złożonych łańcuchów dostaw obejmujących wiele obszarów geograficznych i obejmujących wielu dostawców. Potrzebne są znaczne inwestycje w rozwój wewnętrznych zdolności i infrastruktury, ustanowienie strategicznych partnerstw z kluczowymi dostawcami oraz wdrożenie procesów zarządzania ryzykiem.

Niektóre branże zaczęły ograniczać liczbę dostawców w niektórych regionach, ale wiele organizacji nadal planuje swoje łańcuchy dostaw bez tworzenia planów awaryjnych. Firmy muszą uwzględniać i planować scenariusze, w których występuje zmienność czasów realizacji, kosztów ponoszonych nakładów i innych czynników.

Wiele firm nie potrafi zarządzać swoimi dostawcami drugiego i trzeciego rzędu. Ignorowanie ryzyka w tym obszarze może prowadzić do znacznych nieplanowanych, dodatkowych kosztów. Stare łańcuchy dostaw opierały się na tym, że producenci ufali dotychczasowym dostawcom w zakresie czasu realizacji, kosztów i jakości. Ostatnie trzy lata ujawniły ryzyko takiego postępowania.

W stronę większej suwerenności łańcucha dostaw

Jednym z argumentów jest to, że koszt i wydajność nie powinny już być głównymi miernikami określającymi sposób działania łańcucha dostaw.

Proponujemy szereg opcji, mających na celu ustanowienie suwerenności:

• przejrzyj listę produktów i usług, aby określić w jaki sposób dałoby się popracować nad materiałami i innymi czynnikami, aby skorzystać z bliższych i lepiej dostępnych dostawców,
• przeanalizuj konstrukcję produktów, aby sprawdzić, jak łatwiej i szybciej wymienić lub serwisować elementy w zakładzie obsługiwanym przez zaufanych partnerów zlokalizowanych w pobliżu,
• zastanów się, w jaki sposób można zmienić lokalizację zakładów produkcyjnych, aby być bliżej klientów końcowych, zapewnić szybszą reakcję na zmieniające się wymagania konsumentów, uniknąć ceł i obniżyć koszty logistyki,
• zmień zasady zaopatrzenia, aby bardziej skupić się na niezawodności dostaw, a nie tylko na obniżaniu kosztów. Rozwijaj współpracę partnerską, w ramach której dostawcy są zachęcani do wprowadzania innowacji i dostarczania wartości dodanej w projektowanie produktów i w sam proces produkcyjny,
• popracuj nad procesami analitycznymi i wsparciem dla podejmowania decyzji. Niezbędnym elementem będzie tutaj dobry system ERP, który zapewni lepsze i bardziej szczegółowe monitorowanie łańcucha dostaw. Bardziej rozbudowany proces decyzyjny powinien być wdrażany przy współpracy obszarów finansów, logistyki i łańcucha dostaw.

Przejście do suwerennych łańcuchów dostaw

Obecnie niewiele firm może już polegać na całkowicie lokalnym łańcuchu dostaw. Połączenia międzynarodowe są zbyt złożone, a koszt budowy lokalnych alternatyw dla dostawców zagranicznych jest zbyt wysoki. Technologia może pomóc, ale lepsze łańcuchy dostaw wymagają również zaufania. A zaufanie na arenie międzynarodowej uległo erozji. Technologia nie może tego rozwiązać. Można zbudować suwerenne łańcuchy dostaw, ale wymaga to odejścia od źródeł głównie morskich i zwiększenia odporności poprzez tworzenie długoterminowych, wzajemnych partnerstw.